Butterfly Effect - ปรากฏการณ์ผลกระทบปีกผีเสื้อ

Butterfly Effect เป็นคำที่ใช้อธิบาย การค้นพบครั้งสำคัญในปี ค.ศ.1961 ของ Edward N. Lorenz นักคณิตศาสตร์และนักอุตุนิยมวิทยา
เริ่มจากที่ Lorenz ได้ออกแบบ แบบจำลองคอมพิวเตอร์เพื่อใช้ในงานพยากรณ์อากาศ ซึ่งในการคำนวณข้อมูลเพื่อพยากรณ์อากาศครั้งหนึ่ง เขาต้องการจะดูผลการพยากรณ์ซ้ำ จึงได้ทำการคำนวณเป็นครั้งที่ 2 แต่เขาต้องการประหยัดเวลา ดังนั้นแทนที่ Lorenz จะให้คอมพิวเตอร์เริ่มประมวลผลใหม่ตั้งแต่ต้น เขากลับใช้วิธีการใส่ตัวเลขซึ่งเขาได้บันทึกไว้ลงในแบบจำลอง โดย Lorenz คาดว่าผลการพยากรณ์ที่ได้ ไม่น่าจะแตกต่างอะไรกับการทำงานครั้งแรก แต่ปรากฎว่าเขาคิดผิด
หลังจากที่ปล่อยให้เครื่องคอมพิวเตอร์ทำงาน แล้วแวะไปหาสถานที่ดีๆ นั่งจิบกาแฟ หากแต่เมื่อ Lorenz กลับมาอีกครั้งในหลายชั่วโมงให้หลัง ข้อมูลที่เขาเห็นบนจอคอมพิวเตอร์ นำมาสู่การเปลี่ยนวิธีการที่มนุษย์ใช้มองธรรมชาติและจักรวาลบนวิถีทางคณิตศาสตร์และวิทยาศาสตร์ไปโดยสิ้นเชิง
Lorenz รู้สึกอัศจรรย์ใจยิ่ง เมื่อพบว่าการประมวลผลครั้งใหม่ของเครื่องคอมพิวเตอร์ ให้ผลในครึ่งหลังแตกต่างจากการประมวลผลครั้งแรกอย่างมหาศาล Lorenz นึกขึ้นได้ว่า ค่าของตัวแปรที่เขาใส่ในโมเดลในการรันโปรแกรมเป็นครั้งที่สองนั้น คือ 0.506 ส่วนตัวแปรสำหรับการรันโปรแกรมครั้งแรก ตัวเลขคือ 0.506127 เขาตัดทศนิยมออก 3 ตำแหน่ง เพื่อต้องการให้การคำนวณเป็นไปอย่างรวดเร็ว โดยที่คาดไม่ถึงว่า 0.000127 หรือคิดเป็น 1 ในพันส่วน ของข้อมูลที่ป้อนเข้าไป จะให้ผลที่แตกต่างกันเหลือล้น
การทดสอบในเวลาต่อมาทำให้รู้ความจริงว่า แม้ความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นจะเป็นทีละเล็กละน้อย แต่ด้วยการคำนวณซ้ำแล้วซ้ำเล่า ตัวเลขจึงทบทวีขึ้นและหันเหออกไปเรื่อยๆ ซึ่งเมื่อแปรข้อมูลออกมาแล้ว จะถึงกับแสดงภาวะอากาศที่ต่างไปอีกแบบหนึ่งเลยทีเดียว Lorenz ได้ตระหนักว่าเขาได้ค้นพบหลักการบางอย่างที่ใหม่และสำคัญมาก นั่นคือความผิดพลาดเพียงเล็กน้อย ก็สามารถสร้างความแตกต่างอย่างใหญ่หลวงให้เกิดขึ้นได้ เปรียบเหมือนกับ การกระพือปีกของผีเสื้อตัวเล็กๆ ในวันนี้ ซึ่งทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงน้อยนิดต่อบรรยากาศ แต่เมื่อเวลาผ่านไป แรงกระพือปีกอันเบาหวิวนั้น ก็สามารถก่อผลให้บรรยากาศเกิดการเปลี่ยนแปลงอย่างใหญ่หลวงได้
นั่นจึงเป็นที่มาที่ Lorenz ใช้วลี คำว่า "Butterfly Effect" มาอธิบายสิ่งที่เขาได้เรียนรู้นี้
หาก Butterfly Effect เป็นเรื่องจริง ภายหลังการกระพือปีกของผีเสื้อ ในชั่วเวลาหนึ่งเดือน ผลของมันอาจสามารถทำให้พายุทอร์นาโด ซึ่งแต่แรกมีทีท่าว่าจะเกิดขึ้นนั้นให้หยุดลงได้ และในทำนองเดียวกัน เพียงการกระพือปีกของผีเสื้อในประเทศไทย ก็อาจเป็นสาเหตุให้เกิดพายุทอร์นาโด ในประเทศสหรัฐอเมริกาได้เช่นกัน
Credits by ระมาด
http://board.trekkingthai.com/board/show.php?forum_id=3&topic_no=376&topic_id=376

ขอขอบคุณแหล่งที่มาของข้อมูลมากครับ ใครสนใจอยากศึกษาต่อ ก็หาดูได้ในอินเตอร์เน็ต
http://banchongs.blogspot.com/2010/08/butterfly-effect-in-lorenz-attractor.html ลิงค์นี้ก็น่าสนใจดี